Uzun vadede iş başarısının ve şirketlerin gelecek nesillere başarılı bir şekilde aktarılmasının sürdürülebilirlik ilkelerinin finansal süreçler dahil tüm süreçler ile ilişkilendirilmesi ne bağlı olduğu konusu daha fazla iş dünyasının gündemini meşgul etmektedir. Sürdürülebilirliği iş modeline entegre eden, hatta kurum kültürünü ve iş modelini bu doğrultuda değiştiren işletmelerin başarılı olacağı da muhakkaktır. İşletmelerin çoğunluğu sadece kendisi için bu değişimi sağlarken, kurumsal sürdürülebilirliğin kritik halkası olan tedarik zinciri boyunca değiştirmeyi göz ardı etmektedir.
Bilindiği üzere işletmelerin en önemli iş sürekliliği risklerinden birisi tedarik zincirinin sürdürülebilirliğidir. Sürdürülebilir bir tedarik zinciri ise sürdürülebilirlik ilkelerinin tüm değer zincirinde etkin bir şekilde uygulanmasını ve tedarik zinciri sürdürülebilirlik hedeflerinin küresel sürdürülebilirlik hedeflerine bağlanmasına bağlıdır.
Değişen yasalar, standartlar ve daha da önemlisi müşteriler, yatırımcı ve finans çevresinin çevre-sosyal sorumluluk -kurumsal yönetişim (ESG) konusunda hassasiyetlerinin giderek artması, hiçbir işletmenin sorumlu üretim ve hizmetten kaçınamamasına etki etmektedir. Bir işletmenin pazarda markasını etkileyecek herhangi durumda, sorumlunun tedarik zincirindeki paydaşlarından herhangi birinin olduğunu söyleyerek, sorumluluktan kaçınması artık mümkün değil.
Tedarik zinciri sürdürülebilirlik hedeflerini küresel sürdürülebilirlik gündemine bağlayın şirketler tedarik zinciri sorunlarının nerede olduğunu öğrendikten sonra, ortaya çıkan etkiyi azaltmak için hedefler belirleyebilirler.
Örneğin, BM tarafından tanımlanan hedeflere dayalı olarak, General Mills tüm tedarik zincirinde (tarladan sofraya, çöp sahasına) emisyonları 2010 yılı seviyesine göre %41’den %72’ye düşürme hedefi doğrultusunda paydaşları ile işbirliği yapmakta. Şirket, bu hedeflere ulaşmak için tarımsal üretim yapan tedarikçilerini sürdürülebilirlik prensiplerine uyumlu çalışmalarını teşvik ediyor.
Bu hedefin başarılmasında, sürdürülebilirlik hedeflerinin tüm tedarik zinciri paydaşlarının stratejik hedefleri ve faaliyet planlarında yer almasını sağlamakla ve sonuçlarının tüm tedarik zincirinde ölçümlenerek sürekli iyileştirmesi sağlanarak mümkün olacağı yadsınamaz bir gerçektir.
Şu bir gerçektir ki, bir şirketin tüm tedarik zinciri, kurumsal sürdürülebilirlik, yolsuzlukla mücadele, insan hakları, çalışan hakları, paydaş yönetimi, çevresel gelişim (çevre yönetimi-iklim değişikliği-biyo çeşitlilik) alanlarında politika oluşturmalarını ve uygulamaya almaları konusunda önemli bir teşvik mekanizması olacaktır.
Sürdürülebilirlik işletmelerin yönetim ve/veya icra kurulunda ele alınan, izlenen ve kaynak planlaması bu doğrultuda yapılan ve şirket genelinde tüm süreçler ve görev tanımları ile ilişkilendirilmesi gereken bir konu. Aksi taktirde kağıt üzerinde kalmaktan ileriye gidemeyecektir. En üst yönetimden çalışanlara kadar tedarik zinciri sürdürülebilirliğine bütünsel bakış sağlanabilecektir.
CGE Evaluation olarak Kurumsal Sürdürülebilirlik değerlendirmesi yaptığımız kuruluşlarda kurumsal yönetişim, sosyal sorumluluk, çevre ve izleme ve raporlama alanlarında belirli bir performansı gösteren şirketlerin, genellikle tedarik zincirlerinin sürdürülebilirlik yetkinliği konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığı ve tedarik zincirleri ile ortaklaşa belirlenmiş politika ve hedeflerin bulunmadığı ve zincir boyunca sürdürülebilirlik performansı hakkında bilgi sahibi olunmadığı görülmektedir. En düşük puan genellikle tedarik zinciri yönetimi alanındadır.
Bir bütün olarak tedarik zincirindeki tüm paydaşların sürdürülebilirlik ile ilgili faaliyetlerinin etkinliği marka değerini artırmakta, şirketler müşteriler ve yatırımcılar açısından daha cazip olmaktadırlar. Bu kapsamda şirketler çevresel, sosyal ve kurumsal yönetişim konuları (ESG Faktörleri) iş süreçlerine entegre etmekte, faaliyetlerine ESG performans göstergelerini de dahil etmektedirler. Bu amaca hizmet eden sürdürülebilirlik faktörlerine kısaca bakalım;
- E (Environment)- Çevre ve enerji ile ilgili konular (Kurumsal Sürdürülebilirlik); Şirketlerin doğanın koruyucusu olarak nasıl bir performans gösterdiğinin göstergesidir. Örneğin; İklim değişikliğini (sera gazları, çevre kirliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, geri dönüşüm, karbon ayak izi, ormanların korunması vb.) kirlilik, azaltmaya yönelik strateji ve hedefler.
- S (Social)- Sosyal veya toplumsal konular (Kurumsal Sosyal Sorumluluk); Sosyal faktörler aracılığıyla şirketlerin toplumdaki iş ilişkilerini anlamaya yönelik göstergeleri kapsar. Örneğin; İnsan hakları, çalışan hakları, tedarik zinciri (işletmelerin paydaşları ile iyi ilişkiler sürdürmek için stratejik ittifaklar kurması, sürdürülebilirliği tedarik zincirine yaygınlaştırması), sağlık ve gıda sorunlarına yönelik hedefler
- G (Governance)- Kurumsal yönetişim konuları; işletmelerin süreçleri ve prosedürleri, uyum sorunları, muhasebe standartları, hissedarlar ile yönetim kurulu arasındaki ilişkiler, yönetim kurulunun yapısı ve roller, çıkar çatışması, kurumsal kaynak planlaması (Kalite Yönetimi, ERP) vb. gibi konulara yönelik hedefler
CGE Evaluation Tedarik Zinciri Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi
Sürdürülebilirlik konusunun bir bütün olduğundan hareketle geliştirilmiş olan kanıtlara dayalı online değerlendirme yöntemi ile çevre riskine göre sınıflandırılmış olan sektör firmalarında değerlendirmeler dört kategoride 100’e yakın soru ile değerlendirilmekte, gelişim alanları için hedefler ve eylem planları oluşturulmaktadır. Bu yöntem firma ve tedarik zinciri için uygulanmakta ve tedarik zincirindeki tüm paydaşların değerlendirme alanlarında endeksleri oluşturularak yıllara göre gelişimi de izlenmektedir. Online çözüm olarak hızlı, bağımsız, objektif ve güvenilir bir uygulama olarak tüm değer zincirinde ESG faktörlerinde performansın artırılması için fırsatlar sunmaktadır.
Bu suretle tüm paydaşların temel kazanımları;
- Etkin bir tedarik zinciri sürdürülebilirlik politikası ve uygulamasına sahip olmak
- ESG faktörleri açısından öncelikli gelişim alanları hakkında bilgi sahibi olmaları
- Yıllara göre sürdürülebilirlik endeksini; olması gereken puan, sektör ve veri tabanındaki diğer kuruluşlarla kıyaslamalı olarak görebilmeleri
- En yüksek puana sahip olan kritik tedarikçiler ile ticari ilişkilerde karşılıklı değer oluşturacak kazanımların sağlanması
- Portföyün iyileştirilmesi
- Tedarik zincirinin giderek mükemmelleşen sürdürülebilirlik performansı ile sürdürülebilirlik kültürünün ve uygulamalarının gelişmesi, tüm paydaşların marka değerinin ve güvenirliğinin artması
- Çalışan bağlılığı ve verimliliğinde artış
- Müşteri memnuniyeti ve bağlılığında artış
- Karlılık ve verimlilik artışı olacaktır.
Covid-19, Sürdürülebilirlik ve İş Dünyasının Geleceği
Sonuç olarak ESG faktörlerinin işletme süreçlerine entegrasyonu; sürdürülebilirliği sağlamak ve işletmelerin büyümesi ve gelişmesi için gereklidir
Gelecekte ayakta kalacak işletmeler, hızlı bir şekilde adapte olan, yenilikçi ve sürdürülebilirlik performans kriterlerini benimseme çevikliğine sahip işletmeler ve onların tedarik zincirleridir.
Kaynakların verimli yönetimi yoluyla maliyetleri düşürme, sosyal adaleti ve ekonomik kapsayıcılığı artırarak çatışmaları azaltma, özellikle Covid-19 salgınının büyük ölçüde neden olduğu yeni normalde, gelecekteki başarılı işletmelerin ayırt edici özellikleri olacaktır.
Daha sağlam ve sürdürülebilir bir ekosistem inşa etmenin yolu işbirliğinden geçiyor.
B. Tülin Seçen
CGE Evaluation Yönetim Kurulu Başkanı
TEDAR Firma Değerlendirme /Sertifikasyon Projeleri / Anket Çalışmaları İcra Kurulu Üyesi